Bệnh rối loạn lo âu trầm cảm là gì? Dấu hiệu, Nguyên Nhân, Cách Điều Trị

Rối loạn lo âu là gì?

Rối loạn lo âu là tình trạng rối loạn và bị lo lắng quá mức trước một tình hướng hay một vấn đề gì đó xảy ra đối với người bệnh. Đồng thời chúng được lặp đi lặp nhiều lần trong khoảng thời gian dài gây ảnh hưởng đến tâm lý, sức khỏe và cuộc sống của người bệnh.

Đây là một trong những chứng rối loạn tâm lý có tính phổ biến cao trong xã hội hiện đại như bây giờ. Đặc biệt, bệnh này thường được kết hợp với nhiều rối loạn khác như: trầm cảm, rối loạn nhân cách, rối loạn ăn uống và rối loạn dạng cơ thể…

Các loại rối loạn lo âu

Rối loạn lo âu xã hội

Rối loạn lo âu xã hội là loại ám ảnh sợ xã hội thường được bắt đầu ở tuổi thanh thiếu niên. Biểu hiện như sợ người khác soi mói, sợ người khác nhìn và phát hiện mình… dẫn đến tâm lý muốn tránh xa hoặc né tránh tầm nhìn với những người xung quanh.

Hiện tượng rối loạn lo âu xã hội được phổ biến ở cả nam giới và nữ giới.

Rối loạn hoảng sợ

Rối loạn hoảng sợ là hiện tượng trên người bệnh có những cơn tái diễn lo âu trầm trọng, không khu trú vào bất kỳ hoàn cảnh nào hoặc tình huống đặc biệt nào. Một số triệu chứng ta có thể dễ dàng nhận thấy ở những người gặp rối loạn hoảng sợ như: đánh trống ngực, đau ngực, cảm giác bị choáng, chóng mặt và cảm giác không thực. Người bệnh lúc nào cũng ở trong tâm trạng lo lắng và hoảng sợ. Họ sợ người khác, sợ chết, sợ bị bệnh và sợ mất tự chủ…

Rối loạn ảm ảnh sợ biệt định

Là hiện tượng người bệnh luôn bị ám ảnh hoặc sợ khu trí vào các tình huống đặc biệt như: sợ gần động vật, sợ độ cao, sợ sấm, sợ bóng tối, sợ đi máy bay, sợ nơi kín, sợ bị các bệnh hiểm nghèo, sợ khoảng trống hoặc những ám ảnh sợ xã hội…

Hiện tượng ám ảnh sợ biệt định này được xây dựng trên nền một sợ hãi mãnh liệt, bền vững và rõ rệ. Khi có các kích thích ám ảnh sợ sẽ dễ dàng sinh ra đáp ứng lo âu.

Rối loạn ám ảnh – cưỡng bức

Rối loạn ám ảnh, cưỡng bức là một hiện tượng rối loạn phổ biến, kéo dài, xu hướng mạn tính. Hiện tượng rối loạn này được biểu hiện bằng việc bệnh nhân có những suy nghĩ (ám ảnh) và hành vi (cưỡng bức) không kiểm soát được và lặp đi lặp lại.

Rối loạn lo âu lan tỏa

Rối loạn lo âu lan tảo là một dạng trong nhóm bệnh rối loạn lo âu với những đặc điểm là sự lo âu lan tỏa và dai dẳng đồng thời không giới hạn và nổi bật trong bất kỳ tình huống nào. Một số triệu chứng để nhận biết tình trạng rối loạn lo âu lan tỏa như: bất an, dễ mệt mỏi, run rẩy, căng thẳng bắp thịt, vã mồ hôi, choáng váng, hồi hộp, chóng mặt, đầu óc bị trống rỗng, đánh trống ngực, khó chịu ở vùng bụng, khó nuốt, buồn nôn, tính tình trở nên cáu kỉnh.

Hiện tượng rối loạn lo âu lan tỏa ở người lớn thường là do lo lắng về sinh hoạt hàng ngày và thói quen cuộc sống như khả năng đáp ứng với công việc, tài chính, sức khỏe của các thành viên trong gia đình, rủi ro với con cái hoặc các vấn đề nhỏ nhặt khác.  Ngược lại, đối với trẻ em hiện tượng rối loạn lo âu lan tỏa là do có xu hướng lo lắng quá mức về năng lực của bản thân.

Rối loạn lo âu do bệnh thực tổn

Đặc điểm của bệnh rối loạn lo âu thực tổn là triệu chứng lo âu do hậu quả của bệnh thực tổn gây ra. Một số triệu chứng biểu hiện của rối loạn lo âu bệnh thực tổn như: rối loạn lo âu lan tỏa, xung động hoảng sợ hoặc ám ảnh – xung động.

Để xác định hiện tượng bệnh rối loạn lo âu do bệnh thực tổn, người bệnh cần phải được kiểm tra các triệu chứng của bệnh thực tổn, đồng thời cần xác định triệu chứng rối loạn lo âu là bệnh sinh liên quan trực tiếp đến bệnh thực tổn.

Nguyên nhân của chứng rối loạn lo âu

Những nguyên nhân của chứng rối loạn lo âu thường không rõ ràng nhưng dựa vào những biểu hiện của bệnh lý mà ta có thể đưa ra một số nguyên nhân cơ bản sau:

Do sự thay đổi của các hormones “hạnh phúc” trong cơ thể

Khoa học đã chứng minh việc thiếu hụt các hormone dẫn truyền thần kinh (serotonine, gamma aminobutyric acid, norepinephrine) có thể gây những rối loạn về tâm lý và cảm xúc của người bệnh do mạng lưới liên lạc của bộ não bị phá vỡ, bộ não có thể phản ứng sai trong một số tình huống.

Do di truyền

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học Mỹ thì chứng rối loạn lo âu có liên quan đến yếu tố tiền sử gia đình (di truyền). Trong gia đình có người bị mắc chứng bệnh về tâm lý, tinh thần thì nguy cơ mắc bệnh của người trong gia đình sẽ cao hơn nhóm đối tượng khác. Tuy nhiên nó còn phụ thuộc rất nhiều và yếu tố môi trường, hoàn cảnh sống.

Do những căng thẳng kéo dài

Khi người bệnh có những căng thẳng kéo dài có thể gây ra chứng rối loạn lo âu. Các tình huống có thể gây những căng thẳng, áp lực cho người bệnh bao gồm:

• Những áp lực về công việc và thay đổi công việc
• Thất nghiệp
• Thay đổi môi trường sống (điều này thường đúng với trẻ em và người cao tuổi )
• Phụ nữ mang thai và sau sinh
• Những chấn động về tâm lý, mất mát người thân
• Mâu thuẫn với các mối quan hệ.

Do các vấn đề sức khỏe

Những người có vấn đề về sức khỏe thường có những lo lắng về vấn đề sức khỏe của bản thân nên khi tình trạng này kéo dài có thể gây những rối loạn về tâm lý. Một số những bệnh có khả năng cao gây ra những rối loạn lo âu cho người bệnh như:

• Các bệnh về nội tiết
• HIV
• Bệnh thần kinh (sau đột quỵ, Parkinson…)
• Bệnh tiểu đường
• Bệnh tim mạch
• Các bệnh về tiêu hóa như viêmđường ruột và viêm kích thích.

Do các tác dụng phụ của thuốc ngủ, thuốc an thần

Việc sử dụng các loại thuốc ngủ, thuốc an thần kéo dài sẽ gây ra những tác dụng phụ cho người bệnh, một trong số đó là chứng rối loạn lo âu.

Do các chất gây nghiện

Các chất gây nghiện như rượu, bia, thuốc lá và chất kích thích được coi là nguyên nhân gia tăng chứng rối loạn lo âu nếu người bệnh sử dụng kéo dài.

Các dấu hiệu và triệu chứng của rối loạn lo âu

Lo lắng quá nhiều

Một trong những dấu hiệu đầu tiên và phổ biến nhất của hiện tượng rối loạn lo âu là bị lo lắng quá nhiều. Hiện tượng này gần giống như ở những người bệnh thường lo lắng một cách quá đà và phi lý với những sự việc xảy ra trong cuốc sống hàng ngày. Những nỗi lo này đầu tiên xảy ra rất bình thường, nhưngsau đó kéo dài và ảnh hưởn cản trở trực tiếp đến cuộc sống hàng ngày của mỗi bản thân chúng ta.

Dễ bị kích động

Khi một người bị rơi vào tình trạng rối loạn lo âu, thì thần kinh giao cảm của não sẽ làm việc quá sức và dẫn đến hàng loạt các triệu chứng như: tim đập nhanh, đổ mồ hôi lòng bàn tay, tay run rẩy, miệng khô…Đồng thời, cơ thể của họ cũng dễ bị kích động hơn khi gặp các thông tin bên ngoài đặc biệt những thông tin tiêu cực, họ sẽ tiếp nhận một cách nhạy cảm và phản kháng lại chúng.

Mệt mỏi không rõ lý do

Nếu bạn thường xuyên cảm thấy cơ thể bị mệt mỏi, uể oải và đau nhức nhưng không rõ nguyên nhân thì đó có thể là những dấu hiệu cảnh báo cơ thể đang gặp hiện tượng rối loạn lo âu. Theo các chuyên gia cho rằng khi bản thân cơ thể của chúng ta thường xuyên bị làm việc hay sống trong môi trường căng thẳng, gặp nhiều áp lực, stress trong một thời gian dài và sức lực bị cạn kiệt và bản thân bạn luôn ở trong tinh thần “chống lại” và lo lắng, từ đó cũng dẫn đến bị rối loạn lo âu.

Khó tập trung

Trong một nghiên cứu ở 175 người trưởng thành mắc chứng rối loạn lo âu cho thấy kết quả gần 90% được ghi nhận rằng họ bị gặp khó khăn trong việc tập trung. Điều này được lý giải khi họ càng lo lắng thì họ càng khó tập trung. Một số nghiên cứu khác cũng cho rằng, yếu tố lo âu hay lo lắng có thể làm gián đoạn bộ nhớ làm việc của con người dẫn đến sự mất tập trung, công việc giảm sút hiệu quả đáng kể trong giai đoạn họ đang bị lo lắng quá độ.

Dễ cáu gắt

Đa số những người bệnh bị rối loạn lo âu đều bị tình trạng rất dễ cáu gắt và xung đột với người khác. Hiện tượng này có thể dẫn đến hàng loạt các cảm xúc tiêu cực như buồn bã, mệt mỏi và khó chịu hoặc khiến người bệnh phát ra các cảm giác hung hăng, cảm giác liều mạng (sẵn sàng chấp nhận rủi ro), lạm dụng các chất gây nghiện.

Khó ngủ và ngủ không ngon giấc

Chứng rối loạn giấc ngủ và rối loạn lo âu thường có liên quan trực tiếp đến nhau. Khi người bị rối loạn lo âu, trong họ sẽ luôn xuất hiện các cảm giác suy tư, nghĩ ngợi và căng thẳng… Chính những điều này dẫn đến phần não bộ phải hoạt động liên tục, quá tải và stress làm cho người bệnh khó ngủ và ngủ không ngon giấc. Tuy nhiên, khi căn bệnh rối loạn lo âu được chữa trị thì chứng mất ngủ thường cũng sẽ được cải thiện.

Đau cơ (thường ở cổ và vai)

Rối loạn lo âu mặc dù là căn bệnh liên quan đến tâm trí, tuy nhiên ở một số người bệnh lại có xuất hiện các dấu hiệu liên quan đến hiện tượng đau cơ (thường ở phần cổ và vai). Một số biểu hiện thể hiện rõ ràng nhất của triệu chứng này như: luôn cảm thấy đau nhức cơ bắp, đau đầu liên tục lo lắng và căng thẳng kéo dài. Lý do xuất hiện triệu chứng này là do khi cơ thể bị kích động hoặc căng thẳng quá mức, dẫn đến hệ thần kinh giao cảm được kích hoạt, các cơ phải luôn căng ra để chuẩn bị cho cơ thể sẵn sàng hoạt động trong vô thức.

Cân nặng giảm sút

Sự thay đổi trong khẩu vị ăn uống cũng chính là một trong những tín hiệu cho thấy bản thân bạn, tinh thần và cảm xúc trong bạn đang thay đổi. Lý giải hiện tượng này là do khi cơ thể của chúng ta rơi và trạng thái bị căng thẳng, nó sẽ khiến cho quá trình trao đổi chất trong cơ thể bị chậm lại. Và sẽ có những người căng thẳng bị ăn rất nhiều dẫn đến tình trạng tăng cần, còn một số người lại không ăn uống được dẫn đến tình trạng giảm sút cân nặng đáng kể.

Tim đập nhanh hoặc thở gấp

Một trong những dấu hiệu cũng hay thường gặp của người bị rối loạn lo âu đó là tim đập nhanh, thở mạnh hoặc khó thở, tăng huyết áp, người nóng bừng, chóng mặt, đổ mồ hôi… Hiện tượng này là do những lo lắng trong bản thân, những sự sợ hãi khiến cơ thể tự phản ứng và gây ra các cảm xúc trên.

Cách chẩn đoán bệnh rối loạn lo âu

Để chẩn đoán tình trạng rối loạn lo âu các Bác sỹ cần tiến hành kiểm tra sức khỏe và tình trạng sức khỏe hiện tại của bệnh nhân cụ thể như thế nào? Gồm các dấu hiệu, triệu chứng và tiền sử bệnh như thế nào. Tiếp theo đến bước tiến hành xét nghiệm để xác minh các triệu chứng rồi mới có thể chẩn đoán cụ thể hiện tượng rối loạn lo âu.

Những tác hại của rối loạn lo âu gây ra

Hiện tượng rối loạn lo âu khá nguy hiểm. Tuy thuộc vào mức độ, tình trạng và loại bệnh rối loạn lo âu xảy ra là gì mà người bệnh sẽ phải đón nhận ở các vấn đề hậu quả là khác nhau như:

Gây ra sự bất an, lo âu và sợ hãi cho người bệnh. Đồng thời khiến người bệnh luôn cảm thấy vô cùng mệt mỏi, chán nản với cuộc sống hiện tại.

Thay đổi lối sống người bệnh: một số người sẽ trở nên sống nội tâm, khép kín, ngại giao tiếp với bên ngoài xã hội…

Ảnh hưởng tới sức khỏe: bị suy nhược cơ thể do mất ngủ, ăn uống kém hoặc do suy nghĩ quá mức…

Ngoài ra, hiện tượng rối loạn lo âu cũng dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như: trầm cảm, lạm dụng chất kích thích, khó ngủ, giảm chất lượng cuộc sống, tự tử…

Các phương pháp điều trị

Hiện nay, việc điều trị bệnh rối loạn lo âu được thực hiện chủ yếu bằng các phương pháp sau:

Điều trị bằng thuốc

Thuốc điều trị rối loạn lo âu bao gồm các nhóm như benzodiazepin và thuốc chống trầm cảm.

Tác dụng dược lý của loại thuốc benzodiazepin là làm giảm bớt lo âu và giúp an thần người bệnh trong một khoảng thời gian nhất định.

Nhược điểm: Sử dụng thuốc có thể gây ra các hiện tượng chóng mặt, đau đầu, rối loạn ý thức, rối loạn cân bằng, rối loạn khí sắc và một số tác dụng khác như trạng thái lo âu và đứng ngồi không yên.

Thuốc sẽ làm cho người bệnh dễ có có cảm giác bị lệ thuộc.

Điều trị bằng tâm lý

Ngoài phương pháp điều trị bằng thuốc, các chuyên gia cũng khuyến cáo nên kết hợp cùng với phương pháp điều trị bằng tâm lý để người bệnh duy trì được cảm xúc tích cực và họ hiểu rằng những triệu chứng trên cơ thể là do những nguyên nhân từ rối loạn lo âu gây ra mà thôi. Từ đó, người bệnh sẽ nhận thức được các hành vi của mình và điều chỉnh lại cho phù hợp.

Cách phòng bệnh hiệu quả

Chứng rối loạn lo âu có thể chữa khỏi nếu bệnh được phát hiện kịp thời hoặc biết được đâu là nguyên nhân gây bệnh. Có nhiều cách để phòng tránh chứng bệnh rối loạn lo âu. Dưới đây là một số cách để tạm biệt chứng bệnh này.

Xác định được vấn đề của bản thân đang gặp phải

Hiểu được bản thân mình đang mắc phải những vấn đề gì cần giải quyết. Khi những vấn đề của bản thân được giải quyết, người bệnh sẽ hiểu mình phải làm gì để thay đổi những rối loạn đó.

Thay đổi những thói quen sống lành mạnh, khoa học

Những biểu hiện của rối loạn tâm lý hoàn toàn có thể giảm bớt bằng các điều chỉnh thói quen sống lành mạnh và khoa hoc. Phương pháp này không chỉ giúp giảm tâm bệnh mà còn giúp phòng và tránh rối loạn lo âu hiệu quả. Một số những việc người bệnh cần làm để thay đổi lối sống khoa học:

• Ngủ đủ giấc: đi ngủ và thức dậy đúng giờ giúp người bệnh có tinh thần tốt giảm những căng thẳng. Đảm bảo ngày ngủ từ 6-8 tiếng để cơ thể khỏe mạnh.
• Ăn uống khoa học: ăn nhiều rau xanh và các thực phẩm tốt cho sức khỏe, tuyệt đối nói không với rượu bia và chất kích thích
• Luyện tập thể dục thể thao nâng cao sức khỏe đồng thời giúp giảm những suy nghĩ tiêu cực.

Suy nghĩ tích cực, tự tin vào bản thân

Đây là điều khó khăn với hầu hết những người bị rối loạn lo âu, tuy nhiên việc này hoàn toàn có thể thay đổi được. Việc tự tin vào bản thân có vai trò rất lớn trong việc tạo động lực, mục tiêu của bản thân từ đó sẽ giảm những nguy cơ bị mắc các chứng bệnh về tâm lý.

Nhờ sự giúp đỡ từ mọi người

Việc chia sẻ những vấn đề của bản thân cho người thân, bạn bè là cách hiệu quả để phòng và tránh chứng bệnh rối loạn lo âu. Đồng thời việc nhận được sự lắng nghe của những người xung quanh sẽ giúp người bệnh cảm thấy mình được quan tâm và được coi trọng hơn.

Khi nào bạn nên đi gặp Bác sỹ?

Tùy vào mức độ của hiện tượng rối loạn lo âu hoặc khả năng điều kiện hoàn cảnh của mỗi người có thể cải thiện được như thế nào. Trong một số trường hợp mà hiện tượng này làm ảnh hưởng quá lớn đến cuộc sống thì bạn cần phải can thiệp từ các Bác sỹ chuyên khoa để hỗ trợ.

• Khi bạn cảm thấy lo âu quá mức về: công việc, các mối quan hệ xảy ra trong cuộc sống.
• Khi bạn cảm thấy không thể kiểm soát được những nỗi sợ, sự lo âu… luôn ở trong tâm trí của bạn.
• Khi sự lo âu của bạn ảnh hưởng thực sự tới tình trạng sức khỏe của bạn ở mức báo động.
• Khi bạn có những suy nghĩ tiêu cực: muốn tự tử hoặc có hành vi tự tử…

Bài test rối loạn lo âu

Dưới đây là bảng 7 câu hỏi để test rối loạn lo âu của Thạc sĩ Nguyễn Thanh Tâm, chuyên gia của Basic Needs. Bảng gồm 7 câu và điểm mỗi câu được đánh giá dựa vào thời gian (số ngày) xuất hiện của các biểu hiện đó cụ thể như sau:

• 0 điểm: Nếu biểu hiện đó không xuất hiện ngày nào
• 1 điểm: Nếu biểu hiện đó xuất hiện trong vài ngày (có nghĩa xuất hiện từ 1 đến 6 ngày trong 2 tuần qua)
• 2 điểm: Nếu biểu hiện đó xuất hiện trong hơn một nửa số ngày (7 – 12 ngày trong 2 tuần qua)
• 3 điểm: nếu biểu hiện đó xuất hiện trong gần như mọi ngày (13 – 14 ngày trong 2 tuần qua)

Nội dung bảng GAD7:

Kết quả:

Kết quả của bảng sàng lọc GAD7 là tổng cộng điểm của toàn bộ 7 câu. Điểm số sẽ từ 0 đến 21 điểm. Mức độ lo âu được chia như sau:

• 5 – 9 điểm: Mức độ lo âu nhẹ
• 10 – 14: Mức độ lo âu vừa
• 15 – 21: Mức độ lo âu nặng

Trên đây là những kiến thức cơ bản về chứng rối loạn lo âu. Hy vọng rằng những kiến thức này sẽ là cơ sở dữ liệu để người bệnh có thể hiểu thêm về chứng bệnh và có những biện pháp phòng và tránh bệnh một cách kịp thời.

source http://vungtri.com/benh-roi-loan-lo-au-tram-cam-la-gi-1953/